De stappen die je zet als liquiderend pensioenfonds

Met ons ondernemingspensioenfonds hebben we er in 2016 voor gekozen om een nieuwe weg in te slaan. Na een stevig (zelf)onderzoek hebben we een proces van collectieve waardeoverdracht en liquidatie ingezet. Een toekomststudie maakte duidelijk dat aansluiting bij een multi-client kring bij een APF voor ons als pensioenfonds de beste oplossing zou zijn. Onderweg hebben we allerlei keuzes moeten maken. Welke stappen hebben we gezet, wat waren onze overwegingen?

Het Sanoma Pensioenfonds ontstond in 2002 toen de Finse uitgever Sanoma zich op de Nederlandse markt begaf en meerdere bedrijven overnam. Sindsdien zijn we als pensioenfonds eindloon- en middelloon pensioenregelingen gaan uitvoeren voor Sanoma Media Netherlands, Uitgeverij Malmberg, Sanoma BV en Aldipress. Gaandeweg werd het ons als bestuur steeds duidelijker dat Sanoma de eindloonregeling niet langer bedrijfseconomisch houdbaar vond. In eerste instantie niet voor nieuwe werknemers, maar gaandeweg ook niet voor de onder de eindloonregeling vallende werknemers. Het bedrijf koerste aan op een andere pensioenopbouw en nieuwe premieregelingen voor medewerkers.

Stap 1. Houd de regie, denk en handel als bestuur vanuit jezelf
Die discussie wilden we als bestuur voor zijn. We wilden de regie houden en niet wachten op wat de werkgever van plan was. We zijn ons toen gaan beraden op onze toekomst. In hoeverre zijn wij bereid en in staat om nieuwe regelingen uit te voeren? Hoe duurzaam zijn wij eigenlijk als pensioenfonds, hoe kwetsbaar? Als we eventueel een slapend fonds worden, willen we dan op eigen kracht verder of zoeken we aansluiting bij een bedrijfstakpensioenfonds of een APF?

Stap 2. Herijk je kernwaarden en uitgangspunten
Om hier antwoord op te krijgen zijn we teruggegaan naar de basis. Wat vinden wij belangrijk? Wat zijn voor ons cruciale aspecten als we keuzes moeten gaan maken? We hebben als bestuur, samen met het verantwoordingsorgaan, een fundamentele discussie gevoerd over de vraag of een pensioenregeling primair een financieel product is of primair een bedrijfsregeling. De eensgezinde conclusie was: pensioen is een financieel product. Behoud van de bedrijfsidentiteit zou dan ook niet het doel moeten zijn. Als ondernemingspensioenfonds hoeven we de uitvoering helemaal niet per se zelf te doen, zeker niet als de kosten hiervan relatief hoog zijn. Wat we wel per se terug wilden blijven zien in de uitvoering: vertrouwen, haalbaarheid en toekomstbestendigheid. Dat bleken voor ons onbetwistbare kernwaarden. We willen daarom een voorzichtige koers varen. Welke weg we ook zouden gaan als pensioenfonds: we wilden solidariteit met de diverse groepen en beperking van de kruissubsidiëring tussen groepen bij de premie-opbouw. De premie-opbouw moest gebaseerd zijn op de huidige rentestand en niet op verwacht rendement, zoals bij veel andere fondsen.

Stap 3. Verken de opties, zet multicriteria-analyse in als middel voor de selectie
Door samen kernwaarden te benoemen creërden we solide ankerpunten voor onze verdere besluitvorming. Het was duidelijk dat niemand in het bestuur op de oude voet doorwilde. Daarmee brak een nieuwe fase aan. Hoe nu verder als fonds met een belegd vermogen van circa € 600 miljoen en rond de 4.000 deelnemers? Een slapend fonds bovendien: Sanoma belegde vanaf 2016 de nieuwe pensioenopbouw van medewerkers bij Pensioenfonds PGB. Als vervolgstap hebben we een toekomststudie uitgevoerd naar vier uitvoeringsopties die op basis van onze kernwaarden in aanmerking kwamen: een APF met een eigen kring, een APF met een multi-client kring, uitvoering van de pensioenregeling onder Belgisch recht, of uitvoering bij een bedrijfstakpensioenfonds zoals bijvoorbeeld PGB. Op basis van multicriteria-analyse zijn we gaan wegen in hoeverre deze regelingen ieder voor zich konden bieden wat wij als pensioenfonds echt belangrijk vonden. Uit de studie kwam naar voren dat een APF multi-client regeling voor ons de beste oplossing was, onder andere vanwege de breed gedragen risico’s, het vermogen en de kosten. Uiteindelijk zijn we toegetreden tot een multi-client kring van Stap Algemeen Pensioenfonds omdat het beleggingsbeleid, de risicohouding en de indexatie-ambitie van deze specifieke kring goed aansloten bij ons fonds. Ook de dealzekerheid speelde een rol: als we ja zeiden, wisten we dat we ook echt zouden kunnen instappen in deze multi-client kring.

Stap 4. Collectieve waardeoverdracht en afronding
Met het Sanoma pensioenfonds zitten we nu in de slotfase van de liquidatie. We controleren momenteel de deelnemersbestanden en de pensioenverplichtingen. Eerder al, op 24 mei, heeft de collectieve waardeoverdracht plaatsgevonden. Daarmee is onze missie bijna volbracht, in lijn met onze hervonden kernwaarden: zorgen voor een toekomstbestendige regeling voor de deelnemers, in combinatie met optimale waardeoverdracht.